Język niemiecki należy do języków nowożytnych, których nauczano w Polsce od dawna, prawdopodobnie już w średniowieczu, choć jego nauka nie miała wtedy jeszcze ściśle zorganizowanych ram. Ciekawe jest, że inaczej niż w przypadku choćby francuskiego czy innych języków nowożytnych, niemiecki nie zawsze był nauczany jako język obcy. Jego status zależał od okoliczności historycznych i regionu Polski, w którym się go uczono. I tak na przykład w Polsce rozbiorowej, miał on zupełnie inny status w zaborze rosyjskim niż w austriackim czy niemieckim. W zaborze rosyjskim był, obok francuskiego, ważnym językiem obcym nauczanym w szkołach. W zaborze pruskim był zarazem językiem nauczanym i językiem nauczania. Jego znajomość miała ogromne znaczenie dla sukcesu edukacyjnego i dla kariery zawodowej. Sytuacja przypominała w kontekście dydaktycznym dzisiejsze nauczanie języka niemieckiego jako drugiego (Deutsch als Zweitsprache) dla dzieci z tłem migracyjnym w niemieckich szkołach.
Dzisiaj język niemiecki jest jedynym językiem nauczanym w polskich szkołach zarówno powszechnie jako język obcy, jak i jako język ojczysty. Nauczanie języka niemieckiego jako języka ojczystego mniejszości narodowej, nazywane w skrócie DaMi (Deutsch als Minderheitensprache), jest ustawowo zagwarantowane i odbywa się w wielu szkołach, przede wszystkim na Górnym Śląsku, a szczególnie na Opolszczyźnie. Jest ono wielkim wyzwaniem dla nauczycieli, którzy muszą łączyć elementy nauczania języka ojczystego ze strategiami nauczania języka obcego. Ze względu na zakaz używania języka niemieckiego w tym regionie po Drugiej Wojnie Światowej oraz ze względu na brak możliwości uczenia się go aż do lat dziewięćdziesiątych dwudziestego wieku, powstała luka pokoleniowa: wiele osób identyfikujących się z niemiecką tradycją, nie znała języka niemieckiego. Wiele dzieci uczęszczających na DaMi nie zna więc niemieckiego z domu, dopiero się go uczy. Są i takie, które komunikują się po niemiecku z rodzicami, dziadkami lub rodziną w Niemczech. Grupy są więc bardzo różnorodne, jeśli chodzi o poziom znajomości języka. Wspólna jest rola języka w zachowaniu i rozwijaniu tożsamości będąca najważniejszym celem DaMi. Dla nauczycieli trudne ale i fascynujące wyzwanie!
